OVER ARMANDO

Deze website verzamelt informatie over Nul-werken van Armando, met als doel het samenstellen van een Nul-oeuvrecatalogus. Verzamelaars van Armando's Nul-werken wordt vriendelijk verzocht zich via deze website aan te melden.

'Misschien streef ik een romantisch 'Gesamtkunstwerk' na. Maar als ik omval, dan zou ik wel willen dat mijn werk een mooie eenheid vormt. Een groot, donker en plechtig gebouw'  |  Armando, 1989

Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw werkte Armando (Amersfoort, 1929-Potsdam, 2018) als een ware uomo universalis aan een oeuvre dat uniek is in vorm en thematiek. Als schilder en beeldhouwer, als dichter-schrijver, maar ook als televisie- en theatermaker behoorde hij tot een voorhoede van artistieke vernieuwers.

De naam Armando roept associaties op met het grootse schilderkunstige gebaar, met trotse doeken die de tand des tijds weerstaan. Armando's thematiek is even poëtisch als weerbarstig, en zijn voordracht ‘Over de schoonheid’ van 1987 onderstreept de bijzondere statuur van zijn artistieke program. Zijn woorden leren ons over de schoonheid van het kwaad, de aantrekkingskracht van het Furchtbar-Schöne, maar bovenal over zijn diepgewortelde verlangen ‘het geraas van mens en natuur tot rust te laten komen in een kunstwerk.’

Met zijn pasteuze, informele doeken en panelen van de jaren vijftig betoonde Armando zich al vroeg een 'man van de materie', een kunstenaar die floreert bij de worsteling met verf. En toch vormden de jaren van de Nederlandse Nul-groep, begin jaren zestig, een kort anti-schilderkunstig intermezzo. Het resulteerde in koele, haast industrieel aandoende kunstwerken waaruit het persoonlijke handschrift vrijwel verdwenen lijkt.

Titels uit de late jaren vijftig als Peinture criminelle en Espace criminel kregen tijdens de Nul-jaren nuchtere opvolgers als Negen zwarte bouten op wit en Rode platen. ‘Alles was mooi’, memoreerde Armando over de lokroep van het alledaagse, over stalen bouten, glanzend plaatstaal en de peilloze diepte van een Amsterdamse gracht bij nacht - het inspirationele uitgangspunt van zijn iconische installatie Zwart water (1964).

Armando’s denken over kunst en leven was gegrondvest op het rotsvaste geloof in menselijk kunnen én falen, op zijn geloof in de creatieve geest, wetenschap en het menselijk intellect. Filosofie en cultuurgeschiedenis waren belangrijke bronnen, net als de beladen herinneringen aan zijn jeugd vlakbij Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort, een internerings- en strafkamp van de Duitse bezetter.

Deze elementen vormen een fundament voor Armando's gehele oeuvre, voor zijn grootse, lyrische doeken, de literatuur, zijn sculpturen - én voor de ogenschijnlijk nuchtere werken uit de jaren van de Nederlandse Nul-groep.

Antoon Melissen
Samensteller Nul-catalogus Armando